Öncelikle yazıma ben Anayasa'dan anlamam benim anlayacağım dilde anlat diyenler için yazıyorum. Altılı Masa'nın anayasa taslağında olan ne? İlk izlenimler neler? Muhalefetin anayasa taslağı nasıl? Eski Türkiye'ye geri mi dönülüyor? Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği önerisini tamamladı.
ALTILI Masa'nın liderleri bugün Bilkent Otel’de hazırladıkları anayasa taslağını duyurdu.
Okumak isteyenler için taslak metni buraya bırakıyorum. ANAYASA TEKLİFİ
Toplamda 156 sayfadan oluşan anayasa taslağında dikkat çekici ve bir o kadar da ilginç ayrıntılar var.Yükseköğretim Kurulu kaldırılacak...
Altı Partinin birlikte Laikliğe sahip çıkması önemli bir an
Altı partinin bir araya gelerek oluşturduğu taslakta; laiklik ilkesine dokunulmaması gözlerden kaçmadı. Deva Partisi, Saadet Partisi ve Gelecek Partisinin tabanında, ittifak içerisinde CHP tabanıyla nasıl bir tutum sergileyeceği merak ediliyordu. Bu konuda uzlaşı sağlamış olmaları ve verdikleri toplu görüntüde seçmenin gözünde sınavı kazandı.
Seçim Barajı %3'e düşürülecek
Azınlıklar ve diasporanın da haklarının meclisten geçmesi, meclisin temsil gücünü arttırılması amacıyla alındığı aşikar. 2019 Yerel seçimlerinde 57.093.410 kayıtlı seçmen vardı. %3 barajını dengeli bir dağılım üzerinden düşünürsek ortalama 1.500.000 oy yapıyor. Yeni kurulan veya kurulacak olan partilerin önünü açan bir gelişme olacak. Seçim barajının kurduğu demokrasi engeli azalacak. Azınlıklar sesini duyurabilecek.
Bu kısıma bir ek yapma gereği duydum.Milletvekili seçilme yaşına dokunulmadı. Yakın gelecekte Z kuşağı burada bir parti kurma arayışına girerse hiç şaşırmayın. Meclis barajın düşmesiyle gençleşebilir.
Partilere kapatma davası oylamaya sunulacak
Siyasi partiler hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının kapatma davası açabilmesi, TBMM’nin iznine bağlanacak. İçişleri Bakanlığı’nın belediye başkanlarını ve meclis üyelerini görevden uzaklaştırma yetkisi kaldırılacak. Onun yerine Danıştay kararı şartı getirilecek.
Siyasi partiler hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının kapatma davası açabilmesi, TBMM’nin iznine bağlanacak.
Dokunulmazlığın kaldırılması zorlaştırılacak
Milletvekillerinin sadece ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü halinde dokunulmazlıktan faydalanamayacağı bir düzenleme hayata geçirilecek.
Partili Cumhurbaşkanlığı dönemi bitecek
Cumhurbaşkanları bir dönem ve 7 yıl için seçilebilecek. Seçilen Cumhurbaşkanı’nın partisiyle ilişkisi kesilecek. Görevi sona eren bir cumhurbaşkanı, seçimle gelinen siyasi bir görev üstlenemeyecek.
Cumhurbaşkanı tarafından gece yarısı kararnamelerine son
Kanun yapım süreçlerinin daha şeffaf ve demokratikleşmesi üzerine atılan bir adım olarak görüyorum. Bu maddenin ele alınma sebebi kuvvetle muhtemel İstanbul Sözleşmesi'dir.
Anayasa'da milletlerarası antlaşmalardan geri çekilmenin Meclis’in asli yetkisi olduğu vurgusu defalarca yapıldı. Böylece meclisin asli yetkisi güvence altına alınmış olacak. Seçilecek olan Cumhurbaşkanı, milletlerarası bir sözleşmeden gece yarısı tek başına çıkma kararı veremeyecek. Tek adam eleştirisi taslakta özellikle bu kısımda açıkca görülmekte.
Beklenmedik kararların gece yarısı çıkmasının önüne geçilecek.Böylelikle daha işlevsel ve sistemli çalışmanın önü açılacak.
Talimat Cumhurbaşkanından değil Anayasa'dan gelecek
Evet birçoğumuz yetkili isimlerin ağzından bu açıklamayı duymuştur. ''Cumhurbaşkanımızın talimatıyla bölgeye intikal ettik''
Altılı Masa'nın burada vurguladığı husus talimatı Anayasa ve yasalardan alması gerektiğidir. Yönetimde istikrar ve bütünlüğü yeniden inşa etmek üzerine, “Cumhurbaşkanının; tek başına yapabileceği işlemleri dışındaki bütün kararları, başbakan ve ilgili bakanın karşı-imzasına tabi kılınacaktır” ifadesine yer verildi.
Başbakan ve bakanlara sorumluluk yüklendi.
Cumhurbaşkanı'na kısıtlama veto yetkisi elinden alınacak
Ayrıca cumhurbaşkanının veto yetkisi de kaldırılıyor. Buna ilişkin, “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kabul ettiği kanunlar üzerinde cumhurbaşkanına tanınan veto yetkisini sona erdirecektir. Böylece cumhurbaşkanı, Meclis’in kabul ettiği kanunları, evvelce olduğu gibi bir defaya mahsus olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne iade edecektir. Meclis iade edilen kanunu, dilerse basit çoğunlukla aynen kabul edebilecektir” hükmü getiriliyor.
Cumhurbaşkanı kanun hükmünde kararnameleri on gün içerisinde yayımlar. Yayımlanmasını uygun görmediği kanun hükmünde kararnameleri Bakanlar Kuruluna gerekçeleriyle birlikte bir defaya mahsus olmak üzere on gün içinde geri gönderebilir.
Sadeleştirecek olursak hükümeti kuran parti(veya partiler) ile cumhurbaşkanının görüşü ters düştüğünde ikilik yaşanmasının önüne geçilmesi amaçlanmış olarak görüyorum. Aslolan meclis iradesi ve temsil gücünü meclisin taşıdığını vurgulamak.
Anayasa Mahkemesi düzenlemesi
Cumhurbaşkanının AYM’ye yapacağı atamalar ikiye indirgeniyor. Bu düzenlemeye göre Anayasa Mahkemesi 22 üyeden oluşacak. Üyelerden yirmisini TBMM, ikisini de cumhurbaşkanı seçecek. Meclis üyelerinin seçeceği AYM üyeleri Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Türkiye Barolar Birliği, YÖK içinden gelen adaylardan oluşacak. Cumhurbaşkanı ise bir üyeyi AYM raportörleri, bir üyeyi de profesör unvanlı öğretim üyeleri arasından seçebilecek.
Taslak metinde ödev kelimesinin yerine hürriyet kullanılması dikkat çekti.
Ödev kelimesi vatandaşları zorlayıcı, baskıcı olarak gösterdiğini hürriyetin otoriter değil daha demokratik ve özgürlükçü bir anlam taşıması gerekçe gösterildi.